Plasmodium falciparum เป็น
โปรโตซัวเซลล์เดียว และเป็น
ปรสิตใน
มุนษย์สปีชีส์หนึ่งในสกุล
Plasmodium ที่ก่อโรค
มาลาเรียในมนุษย์ที่รุนแรงที่สุด
[2] ปรสิตนี้สามารถติดต่อผ่านทาง
ยุง Anopheles เพศเมีย และก่อโรคมาลาเรียรูปที่รุนแรงที่สุด คือมาลาเรียฟาลซิปารัม (falciparum malaria) ซึ่งพบได้ 50% ของผู้ป่วยมาลาเรียทั้งหมด
[3][4] P. falciparum มักถูกเรียกขานว่าเป็นปรสิตที่รุนแรงที่สุดในมนุษย์ ด้วยยอดผู้เสียชีวิตจากเชื้อนี้ที่ 405,000 รายในปี 2018 นอกจากนี้ยังมีส่วนเกี่ยวกับการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือด (
บูร์กิทท์ส์ลิมฟอมา) และจัดอยู่ใน
สารก่อมะเร็งกลุ่ม 2Aสปีชีส์นี้มีวิวัฒนาการมาจากปรสิต
Laverania ซึ่งพบใน
กอริลลาราว 10,000 ปีก่อน
[5] ออลๆอนส์ ละเวรานเป็นบุคคลแรกที่สามารถระบุเชื้อในปี 1880 และตั้งชื่อว่า Oscillaria malariae ต่อมาในปี 1896
โรนอลด์ รอสส์ ค้นพบว่าเชื้อสามารถติดต่อผ่านทางยุง ในปี 1898
จีโอฟานนี บัตติสตา กรัสซีได้พิสูจน์การติดต่อเชื้ออย่างสมบูรณ์จาก
ยุงอะโนเฟเลสมาสู่มนุษย์ และในปี 1897
วิลเลียม เอช. เวลช์ ได้รังสรรค์ชื่อ Plasmodium falciparum ที่ซึ่ง
ICZN ได้นำมาใช้อย่างเป็นทางการในปี 1954 P. falciparum มีหลายรูปตลอดวงชีวิต ระยะที่ติดต่อในมนุษย์ซึ่งค่อ
สปอรอซอยต์จะพบใน
ต่อมน้ำลายของยุง สปอโรซอยต์จะโตและเพิ่มจำนวนภายใน
ตับและกลายเป็นเมโรซอยต์ (merozoites) ซึ่งจะโจมตี
เซลล์เม็ดเลือดแดง (RBCs) เพื่อสร้างทรอฟอซอยต์ (trophozoites), ไชซอนต์ (schizonts) และกามีโตไซต์ (gametocytes) ที่ซึ่งอาการของโรคมาลาเรียจะเริ่มแสดง สำหรับในยุง
กามีโตไซต์จะเกิดการสืบพันธุ์อาศัยเพศกับ
ไซโกต ซึ่งจะกลายเป็นโอโอคีเนต (ookinete) ซึ่งต่อมาจะก่อร่างเป็น
โอโอไซต์ ซึ่งจะสร้างสปอรอซอยต์ (sporozoites) ไปติดเชื้อต่อไป